تعارض های زناشویی

بسیاری از زوج ها خاطرات ناگواری دارند که سالهاست زیر قالی چپانده اند و الان قالی آنها انقدر چاله چوله دارد که نمی توانند سه قدم بیشتر روی آن راه بروند.

وقتی زن و شوهر مشاجره یا سوء تفاهم بدی دارند، معمولاً هر دو آسیب می بینند. وقتی آنها سعی میکنند آن رویداد را پردازش کنند، حاضر نیستند که از مهارت‌های ارتباطی ضعیف شان دست بکشند.

بزرگترین اشتباه زوجین اتخاذ این موضع است که حق با آنهاست و همسرشان اشتباه میکند.

آنها به غلط فرض می‌کند که فقط یک حقیقت وجود دارد و هر دو مدعی اند حقیقت را میدانند.

این فرضیه آنها را در بگومگوی دائمی نگه می دارد که البته اشتباه است. همیشه درباره اتفاقی که در یک تعامل می افتد دو باور وجود دارد که هردو محترم و معتبر است. اگر از هر دو نفری که روبه روی هم نشسته اند بخواهیم نقاشی دختری را که وسط شان نشسته است بکشند، دو نقاشی متفاوت میکشند ولی نقاشی هر دو درست است. آنها در زوایای متفاوتی از دخترک نشسته اند پس طبیعی است که هرچی می بینند بکشند.

تعارض های زناشویی

زوج های پر تعارض نیز تجربه های زندگی را با چشم ها، گوشها و ذهن های متفاوتی درک می کنند و هر یک تعبیرهای متفاوتی از رویدادها دارند.

صرف نظر از حرفی که می شنوند، همه چیز از فیلتر گذشته و تجربه آنها رد می‌شود.

از این رو هیچ دو نفری نیست که یک جمله را مثل هم بشنوند، شاید کلمات مثل هم باشند ولی معنای شان متفاوت است.

هرچه بار هیجانی بیشتر باشد احتمال تحریف نیز بیشتر است.

تحقیقات نشان داده که زوجین جنگ افزارهایی دارند که هنگام بحث و مشاجره و تعارض های زناشویی سراغ آنها می‌روند.

این جنگ افزارها عبارتند از:

• انتقاد
• توهین
• دفاع
• قهر

دو تای اول سلاح و دو تای آخر سپر هستند، بدیهی تا زمانی که زوجین در بحث ها از این چهار مورد استفاده می کنند چیزی غیر از نارضایتی نصیب آنها نمی‌شود. این چهار سوارکار جنگ و دعوا در بین زوجین مهم ترین پیش بین های شکست رابطه اند.

در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

• انتقاد

انتقاد یعنی سرزنش همسر به خاطر مشکلات رابطه. معمولاً از کلماتی نظیر تنبل، ابله، خودخواه و بی فکر استفاده میشود. عبارت هایی مثل “تو هرگز….” یا “تو همیشه….” انتقادند زیرا کسی که همیشه اشتباه میکند یا هرگز کاری را به درستی انجام نمی دهد حتماً مشکل دارد.

زوج هایی که در مهارت های ارتباطی کار کشته اند این حرف ها را سانسور می کنند. هیچ آدمی کامل نیست همه گه گاه انتقاد می‌کنند اما این قبیل زوج‌ها به سرعت از همسرشان عذر می خواهند و جمله بعدی را نرم تر می گویند تا جراحتی را که ایجاد کرده‌اند التیام بخشند.

• توهین

توهین انتقادی است که به ته خط رسیده است. ناسزا، فحش، تحقیر و سرزنش توهین اند. گوینده نقطه ضعفهای همسرش را برای خودش نجوا نمی کند بلکه آنها را فریاد می زند.

همسران اهانت گر گمان می کنند از دیگری بهترند. بی شک اهانت گزنده ترین سوار در بین چهار سوار است.

اهانت نه تنها رابطه، حتی سیستم ایمنی شنونده را نیز تخریب می‌کند. تحقیقات نشان داده فراوانی توهین هر همسر در گفتگوی ۱۵ دقیقه ای تا ۴ سال بعد می تواند تعداد بیماری های عفونی شنونده را پیش‌بینی کند. توهین بیشتر همانا بیماریهای عفونی بیشتر نیز همان.

توهین را میشود هم کلامی و هم غیر کلامی ابراز کرد مثلاً ناسزاگویی، فرد را احمق دانستن همه شکلی از اهانت اند. ریشخند یا تمسخر هم توهین است.

• رفتار دفاعی

رفتار دفاعی واکنشی طبیعی به سرزنش یا حمله ناعادلانه است.

در این لحظه این که گوینده واقعاً قصد سرزنش یا حمله دارند مدنظر نیست. آن چه اهمیت دارد چیزی است که شنونده می شنود.

یادتان باشد همیشه درباره همه چیز دو دیدگاه وجود دارد که هر دو درست است.

وقتی فردی فکر می‌کند به او حمله شده حواسش نیست دیگری از تعامل و برقراری تماس چه می خواهد. آن‌ها فقط بوی بی‌احترامی، دوست نداشتن یا نفرت را حس می کنند و با رفتار دفاعی واکنش نشان می دهند.

غریزه ما برای صیانت نفس پشت رفتار دفاعی پنهان میشود. پس تعجب آور نیست که چشم پوشی از رفتار دفاعی دشوار باشند زیرا قرار نیست آدم ها با مهربانی به حمله از جمله حمله کلامی واکنش نشان دهند.

انسانها برای محافظت از خودشان عقب می نشینند.

دو نوع رفتار دفاعی وجود دارد:

1_ قربانی بی گناه: که در آن افراد مدعی اند با آنها بدرفتاری شده است.

2_ ضد حمله توام با خشم حق به جانب: که در آن افراد برای فرار از گله و شکایت همسرشان جواب انتقاد او را با انتقاد متقابل می دهند.

قربانی می گوید:” این همه کارهای خوبی که برای رابطه مان می کنم چه؟ بشکند دستم که نمک ندارد.”

و مثالی از خشم حق به جانب:” باز هم که به خاطر لباس ها غر میزنی! تو تنبلی که تا حالا یک بار هم به خرید نرفته ای”

این پاسخ ها به مسئله گشایی نمی‌انجامد بلکه آتش اختلاف را شعله ور تر می کند.

• قهر

تعارض های زناشویی

منظور از قهر سکوت حین بگو مگو و دعوا و پرهیز از پاسخ کلامی و غیرکلامی به حرفهای همسر است.

به عبارت دیگر فرد ساکت می ایستد و حرف نمیزند. پژوهش ها نشان داده که ۸۵ درصد کار شکن ها مرد هستند. مردان کارشکن وسط دعوا دست به سینه می ایستند، ساکتند و فقط به این سو و آن سو می نگرند.

زنان به خصوص آنانیکه که در کودکی مورد سوء استفاده جسمی، جنسی یا عاطفی قرار گرفته اند قهر می کنند.

اما در زن ها این سکوت جور دیگری می شوند. به جایی نمی نگرند، با گوینده تماس چشمی دارند ولی چشمشان بی روح است گویی کسی را نمی بینند. صورت و بدنشان مثل مانکن‌ها سرد و بی روح به نظر می رسد.

زوج های موفق در تعارض های زناشویی چه میکنند؟

زوج های موفق گله و شکایت شان را با بیان احساسات آغاز می‌کنند.

۱_ می گویند:” من احساس می کنم” و اگر نتوانند هیجانی را به خاطر بیاورند از کلماتی چون “من ناراحت هستم یا استرس دارم” استفاده میکنند.

2_بدون سرزنش همسر موقعیتی را توصیف می‌کنند که آن احساس و هیجان را برانگیخته است. به عبارت دیگر آنچه که باعث آن احساس شده را توصیف می کنند نه چرایی آن را.

۳_ با گفتن اینکه چه چیزی حالشان را بهتر می‌کند، حرفشان را کامل می‌کنند. این کار به همسر فرصت می دهد خودی نشان دهد. آنان خواسته های خود را با جزئیات ملموس و واضح بیان می کنند. مثلاً به جای گفتن” می خواهم تو مسئولیت پذیر تر باشی” میگویند” می خواهم قبض ها را تو پرداخت کنی” ما روش سالم گله گذاری را “شروع آرام” می نامیم که در مقابل “شروع خشن” قرار می‌گیرد که مملو از انتقاد و توهین است.

اگر زوجین برای گله گذاری در تعارض های زناشویی به جای شروع خشن از شروع آرام استفاده کنند شانس و مجال بیشتری برای تجربه خوشبختی در آینده خواهند داشت.

اغلب زوج های موفق به ندرت به سراغ توهین می روند تا به دردسر نیفتند. آنها می‌دانند اهانت چقدر مخرب است و اگر اتفاق بیفتد برای جبران آن سراغ تلاش های بازسازی می روند یعنی سعی می کنند به گونه ای رابطه خراب شده را بازسازی و بهبود بخشند.

همچنین زوجین موفق مسئولیت‌پذیری را جایگزین رفتار دفاعی کنند. پس از آن که فرد به اشتباه یا تقصیرش اعتراف کند، همسرش احساس می کند شنیده شده و مورد احترام است. بالتبع او نیز احترام و علاقه بیشتری نثار همسرش می کند. چنین مسئولیت پذیری هایی آب روی آتش است و گوینده و شنونده را آرام میکند.

و در نهایت زوج های موفق زمانیکه در بحث و تعارض هار زناشویی دچار برانگیختگی ذهنی و جسمی می شوند به جای قهر و اجتناب، وقفه ایجاد کرده و زمان بازگشتی را نیز تعیین می‌کنند و در این زمان وقفه سعی می کنند از روش‌های خود آرامبخشی استفاده کنند. از قبیل گوش دادن به موسیقی، یوگا، پیاده روی، تماشای تلویزیون و…..

وقتی زوج احساس آرامش داشتند و توانستند هیجانات شان را مدیریت کنند، مجدداً به بحث برگشته و برای مسئله گشایی با یکدیگر وارد ارتباط میشوند.

کلمات مرتبط :

تعارض های زناشویی – مشاوره روانشناسی – مشاوره خانواده – مشاوره ازدواج – مشاوره طلاق – مرکز مشاوره در غرب تهران – مرکز روانشناسی در جنت آباد – خانم فاطمه رمضانی روانشناس بالینی