درمان اختلال وسواس فکری ـ عملی با مشاوره با روانشناس و روانپزشک بخوبی امکان پذیر است و نیازمند تمایل خود بیمار به درمان این اختلال روانی است.

اختلال وسواس فکری ـ عملی (OCD) یک بیماری روانی است که سبب بروز اضطراب و رفتارهای تکراری و اجباری برای کنترل ترس و اضطراب می شود.

مبتلایان به این اختلال در یک چرخه دائمی از وسواس ها و رفتارهای مکرر به دام می اندازد:

وسواس ها: افراد مبتلا ترس ها ناراحت کننده ای دارند که نمی توانند کنترل کنند. این افکار وسواسی باعث اضطراب شدید می شود.

رفتارهای تکراری : برای کنترل وسواس و اضطراب، افراد مبتلا به رفتارها، مراسم یا روال خاصی روی می آورند. آنها این کار را مکرر انجام می دهند. آنها نمی خواهند این رفتارهای اجباری را انجام دهند و از آنها لذت نمی برند. اما آنها احساس می کنند که باید دنبال کنند وگرنه اضطرابشان بدتر می شود. هر چند اجبار فقط به طور موقت کمک می کند. وسواس ها به زودی برمی گردند و باعث بازگشت به اجبار می شوند. این حلقه منجر به یک چرخه دائمی اضطراب می شود. به همین دلیل است که این اختلال روانی سبب بروز مشکلات عدیده ای در زندگی روزمره و روابط اجتماعی فرد می شود.

برای درمان اختلال وسواس فکری ـ عملی درمان های دارویی و درمان شناختی-رفتاری کمک کننده هستند.

هرکسی در مقطعی دچار وسواس و اجبار می شود. به عنوان مثال، معمول است که گاهی اوقات اجاق گاز یا قفل ها را دوباره چک کنید. برخی از افراد نیز به نظم و ترتیب اهمیت زیادی می دهند ، اما اختلال وسواس فکری ـ عملی بسیار شدید تر است، بطوری که ممکن است ساعتهای طولانی از روز فرد را به خود اختصاص دهد.

معمولاً زمانی که افراد جوان تر هستند، از کودکی تا اوایل بزرگسالی شروع می شود.

دلایل و عوامل خطر

دانشمندان دقیقاً نمی دانند که چه چیزی باعث این اختلال می شود. برخی عوامل یا رویدادها ممکن است شانس ابتلای فرد به این بیماری را افزایش دهند یا باعث بروز یک دوره اختلال وسواس شوند:

• تغییرات در وضعیت زندگی، مانند نقل مکان، ازدواج یا طلاق، یا شروع یک مدرسه یا شغل جدید.
• مرگ یکی از عزیزان یا آسیب های عاطفی دیگر.
• سابقه سوء استفاده
• بیماری (مثلاً اگر به آنفولانزا مبتلا شوید، ممکن است یک چرخه وسواس در مورد میکروب ها و شستن اجباری را شروع کنید).
• سطوح پایین سروتونین، یک ماده طبیعی در مغز که تعادل ذهنی را حفظ می کند.
• بیش فعالی در نواحی مغز
• مشکلات در محل کار یا مدرسه.
• مشکلات یک رابطه مهم

علائم اختلال وسواس فکری ـ عملی

علائم این اختلال روانی در فعالیت های عادی اختلال ایجاد می کند. به عنوان مثال، علائم اغلب فرد را از رسیدن به موقع سر کار باز می دارد. یک فرد مبتلا به اختلال وسواس ممکن است بداند که مشکلی دارد اما نمی تواند جلوی آن را بگیرد.

نمونه هایی از افکار وسواسی

• ترس از میکروب یا کثیفی
• ترس از آسیب رساندن به دیگران.
• نیاز به نظم، آراستگی، تقارن یا کمال.
• ترس از اشتباه کردن
• ترس از خجالت در جمع.
• احساس شک 
• نیاز به اطمینان دائمی

نمونه هایی از رفتارهای وسواسی

• چیدمان چیزها به روشی بسیار خاص
• حمام کردن، تمیز کردن یا شستن دست‌ها بارها و بارها.
• بررسی مکرر برخی چیزها، مانند قفل یا اجاق گاز.
• جمع آوری یا احتکار چیزهایی که ارزش شخصی یا مالی ندارند.
• شمردن مکرر یا گفتن کلمات یا دعاهای خاص در حین انجام کارهای دیگر.
• خوردن غذا به ترتیب مشخص
• امتناع از دست دادن یا لمس اشیایی که افراد دیگر زیاد لمس می‌کنند، مانند دستگیره‌های در.
• انجام یک کار به تعداد مشخص، مثلاً همیشه هفت بار چرخاندن کلید چراغ.

افراد مبتلا به OCD همچنین ممکن است تیک داشته باشند – حرکات یا اقدامات کوتاه، ناگهانی و تکراری، مانند:

• پلک زدن چشمانشان.
• غرغر کردن.
• تکان دادن سرشان
• بالا انداختن شانه ها

درمان اختلال وسواس فکری ـ عملی

• درمان شناختی- رفتاری (CBT): درمان شناختی-رفتاری نوعی روان درمانی است. شما با یک درمانگر صحبت خواهید کرد که به شما کمک می کند تا افکار و احساسات خود را بررسی کرده و درک کنید. در طی چندین جلسه، CBT می تواند به شما کمک کند تا عادت های منفی را متوقف کنید، شاید آنها را با روش های سالم تری جایگزین کند.
• داروها: داروهایی به نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SRIs)، SRIs انتخابی (SSRIs) و ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای ممکن است کمک کنند. سطح سروتونین را افزایش می دهند. به عنوان مثال می توان به کلومیپرامین، فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین اشاره کرد.
• مواجهه (EX/RP): با این درمان، کاری را انجام می دهید که باعث اضطراب می شود. سپس روانشناس از پاسخ دادن شما با اجبار جلوگیری می‌کند. به عنوان مثال، روانشناس ممکن است از شما بخواهد که اشیاء کثیف را لمس کنید، اما بعد از آن شما را از شستن دستان خود منع کند.
• الکتروشوک درمانی (ECT): در درمان تشنج الکتریکی از الکترودهایی استفاده می شود که به سر متصل می شوند. این سیم ها شوک الکتریکی را به مغز وارد می کنند. شوک‌ها باعث تشنج‌های کوچک می‌شوند که به مغز کمک می‌کند مواد شیمیایی مفیدی را آزاد کند.

کلمات مرتبط :

درمان وسواس فکری ـ عملی – انواع اختلال وسواس – بهترین مرکز روانشناسی غرب تهران – کلینیک مشاوره روانشناسی در جنت آباد – بهترین روانشناس تهران