انواع اختلال شخصیت
اختلالات شخصیت به 3 دسته تقسیم می شوند و در هر دسته گروهی از اختلالات که علائم و ویژگی های تقریبا مشابه دارند قرار گرفته است.
دسته اول: اختلالاتی که با رفتارها و تفکرات عجیب و غریب و غیرعادی مشخص می شوند و شامل: اختلال شخصیت اسکیزویید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال و اختلال شخصیت پارانوئید.
اختلال شخصیت اسکیزویید
- هیچ علاقه ای به روابط نزدیک با دیگران ندارند و از آن لذتی نمی برند.
- معمولا به فعالیت های فردی می پردازند.
- هیچ علاقه یا علاقه چندانی به فعالیت جنسی ندارند.
- تعداد فعالیت ها و وقایعی که می‌تواند برای او لذت بخش باشد، بسیار اندک است.
- به غیر از اعضای خانواده، هیچ کس دیگری با او صمیمی و نزدیک نیست.
- نسبت به تمجید و یا انتقاد دیگران بی تفاوت هستند.
- سرد، منزوی و بی احساس بهترین تعریفی است که می‌توان درباره آنها بیان کرد.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
- این افراد غالباً به نظر دیگران، عجیب جلوه می کنند.
- حوادث و اتفاقات عادی، معنای خاصی برای آنها دارند.
- به طریقه خاصی جهان را تجربه می کنند و در برخی مواقع دیگران از آنچه آنها می‌بینند یا تجربه می کنند، سر در نمی آورند.
- عواطف و هیجانات آنها غالباً نامناسب و عجیب است.
- غالباً ظاهر عجیب و غریبی دارند.
- دوستان صمیمی معدودی دارند.
- در موقعیت های اجتماعی به شدت احساس ناراحتی می کنند، زیرا احساس می کنند دیگران با ظاهر عجیب و غریب او رفتار مناسبی ندارند.
- بارها اتفاق می افتد که به فردی مشکوک تبدیل می شوند.
اختلال شخصیت پارانوئید
- گمان می کنند که دیگران به آنها صدمه می زنند، یا از آنها سوء استفاده می کنند یا آنها را فریب می دهند.
- دائم به فکر وفاداری شریک عاطفی شان هستند.
- در اینکه به دیگران اعتماد کنند تردید دارند و نگرانند که مبادا شما از اطلاعاتی که درباره او دارید، علیه او استفاده کنید.
- حرف های دیگران را غالباً به شکل منفی، تهدید کننده و تحقیر کننده تعبیر و تفسیر می کنند.
- هنگامی که احساس کنند از سوی فردی مورد تحقیر، توهین یا بی اعتنایی واقع شده اند، به احتمال زیاد کینه فرد را برای همیشه به دل می گیرند.
- به آسانی احساس می کنند مورد حمله واقع شده اند و به سرعت با خشم و پرخاشگری به مقابله بر می‌خیزند.
دسته دوم: یکی از انواع اختلال شخصیت هستند که با رفتارهای نمایشی، بیش از حد عاطفی و غیرقابل پیش بینی مشخص می شوند و شامل: اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال شخصیت نمایشی، اختلال شخصیت مرزی.
انواع اختلال شخصیت
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- شرکت در فعالیت های خلاف قانون و داشتن سابقه بازداشت یا مشکلات قانونی.
- دروغ گویی و فریب دادن دیگران به دلیل نفع شخصی
- بی مسؤلیتی
- فردی تکانشی و بدون طرح و برنامه بوده و از درک عواقب کارهایی که انجام می دهد ناتوان است.
- با رفتارهایش نشان می دهد که هیچ اهمیتی برای سلامتی و رفاه دیگران قائل نیست.
- فاقد ثبات و شرافت لازم در زمینه شغلی است.
- فاقد روحیه پشیمانی و عذرخواهی بوده و نسبت به صدمه مالی و بدرفتاری هایی که با دیگران داشته بی تفاوت است و یا عذر و بهانه می تراشد.
اختلال شخصیت خودشیفته
- خود را غالباً فرد بسیار مهمی دانسته و در مورد توانایی ها و موقعیت های خود غلو میکنند.
- مشغولیت ذهنی و خیالپردازی درباره موفقیت، قدرت، زیبایی و یا عشق
- خود را فرد خاصی دانسته که فقط توسط افراد خاص، باهوش و مشهور درک می شود.
- نیاز شدید و مداوم به تحسین شدن از جانب دیگران
- همواره حق به جانب بوده و انتظار دارد دیگران به گونه خاصی با او برخورد کنند و با آرزوها و امیال او همراهی کنند.
- غالباً از دیگران در جهت تحقق نیازهای خود سوء استفاده می کنند.
- فاقد حس همدلی بوده و قادر به درک و پاسخگویی به احساسات و نیازهای دیگران نیستند.
اختلال شخصیت نمایشی
- در موقعیت هایی که در مرکز توجه قرار ندارند، راحت نیستند.
- غالباً از نظر جنسی برای دیگران اغوا کننده و تحریک کننده هستند.
- تمایل به رفتارهای سطحی
- از ظاهر خود برای جلب توجه دیگران استفاده می کنند.
- رفتارها اغلب نمایشی و اغراق گونه است.
- بسیار تلقین پذیر هستند
- روابط را بیش از آنچه که هست صمیمانه و شورانگیز ارزیابی می کنند.
اختلال شخصیت مرزی
- تاریخچه شخصی مبنی بر رفتارهای تکانشی( مانند بی بندو باری جنسی، مصرف مواد مخدر، ولخرجی، رانندگی جنون آمیز، پرخوری)
- تاریخچه شخصی مبنی بر داشتن روابط عاطفی پرشور و بی ثبات
- تهدیدها، ژست ها و یا رفتارهای مبنی بر اقدام به خودکشی یا قطع عضو
- نوسانات شدید هیجانی (به طور مثال بین افسردگی، اضطراب و خشم) که معمولاً چند ساعت و ندرتاً چند روز به طول می انجامد.
- احساس پوچی و بی حوصلگی مزمن
- پرخاشگری های بی مورد کلامی و فیزیکی
- اقدامات دیوانه وار به منظور اجتناب از طرد شدن از سمت دیگران و غالباً رفتارهای دیگران را اینگونه تعبیر می کنند که قصد ترک آنها را دارند.
دسته سوم : یکی از انواع اختلال شخصیت هستند که با رفتارها و تفکرات اضطرابی و دلهره آور مشخص می شود و شامل: اختلال شخصیت اجتنابی، اختلال شخصیت وابسته، و اختلال شخصیت وسواسی می شود.
اختلال شخصیت اجتنابی
- به سبب هراس از انتقاد، عدم تأیید یا طرد، از فعالیت هایی که نیاز به تعامل با افراد زیادی داشته باشند، اجتناب می کند.
- جز با افراد خاصی که از آنها خوششان می آید، مایل به ارتباط با فرد دیگری نیستند.
- به سبب احساس شرم یا ترس از تمسخر، از بیان دنیای درونی خود حتی به افرادی که با آنها رابطه نزدیک و صمیمانه نیز دارند، اجتناب می کنند.
- ترس از طرد شدن یا مورد انتقاد قرار گرفتن دارند.
- به سبب احساس بی کفایتی، از حضور در موقعیت های اجتماعی جدید اجتناب می ورزند یا در صورت حضور در آن، احساس ناراحتی دارند.
- به سبب احساس کهتری، خود را فاقد مهارت اجتماعی لازم می دانند.
اختلال شخصیت وابسته
- فاقد قدرت تصمیم گیری در امور روزمره بدون اظهار نظر و کسب اطمینان از دیگران
- نیاز به واگذاری مسئولیت های زندگی در حیطه های مختلف به عهده دیگران
- به خاطر ترس از طرد و تنهایی، از مخالفت به دیگران و اظهار نظر شخصی اجتناب می کنند.
- به خاطر فقدان اعتماد نسبت به توانایی و قدرت ارزیابی خود، دشواری زیادی در شروع و یا به اتمام رساندن کاری دارند.
- اهمیت زیادی برای حمایت از سوی دیگران قائل هستند و ممکن است گاهی به خاطر دیگران تن به کارهایی بدهند که خوشایند خودشان نیست.
- هنگام تنهایی احساس ناراحتی و درماندگی می کنند، زیرا از اینکه نتوانند به تنهایی از خودشان مواظبت کنند، به شدت هراس دارند.
- هنگامی که به پایان رابطه با فردی می رسند، به خاطر هراس از تنهایی به سرعت به جستجوی ایجاد روابط جدید می پردازند.
اختلال شخصیت وسواسی
- مشغولیت ذهنی شدید به جزئیات، قوانین و مقررات
- کمال‌گرایی افراطی و ناتوانی در به پایان رساندن کارها
- خود را به گونه افراطی وقف کار و. تولید کردن و پیدا نکردن فرصت برای تفریح، استراحت و روابط اجتماعی
- بسیار با وجدان بوده و در زمینه عمل به موازین اخلاقی انعطاف ناپذیر است.
- ناتوانی در دور انداختن وسایل کهنه، قدیمی، بی مصرف و فاقد ارزش
- هیچ گاه در کاری حاضر به همکاری با دیگران نیست مگر آنکه کار به شیوه ی دلخواه آنها انجام شود.
- بسیار خسیس بوده و به سختی پولی برای خودشان یا دیگران خرج می کنند.
- انعطاف ناپذیر و لجباز و تلاش بسیار در کنترل دیگران
درمان انواع اختلال شخصیت
یکی از ناامید کننده ترین چیزها در مورد افراد دارای اختلالات شخصیت این است که احتمال اندکی به ایجاد تغییرات چشمگیر در آنها وجود دارد. شواهد نشان می دهد که اختلالات شخصیت مقاومت زیادی نسبت به درمان دارند.
یکی از علل ضعیف بودن احتمال درمان در این افراد این است که این افراد ندرتاً به جستجوی درمان خود برمی‌خیزند و غالباً خود را دچار مشکل نمی دانند. به طور کلی آنها هنگامی به یک مشاور یا روان درمانگر رجوع می کنند که از سوی فرد محبوب خود تهدید به جدایی و طلاق شده و یا از سوی قانون، تهدید به حبس یا جریمه مالی شده یا اینکه کارفرمایشان آنها را تهدید به اخراج کرده باشد.
یک درمان مؤثر برای افراد دچار اختلالات شخصیت، نیاز به مدت زمانی طولانی (غالباً چندین سال) دارد. حتی در این صورت نیز هنوز احتمال ایجاد تغییرات شخصیتی ماندگار در آنها بسیار ضعیف است.
اما تحقیقات نشان می دهد که بعضاً افراد دارای اختلالات شخصیتی که انگیزه زیادی برای درمان خود دارند و در گذشته نیز موفق به تغییر برخی ویژگی های شخصیتی خود شده باشند، احتمال درمان آنها به طور چشمگیری افزایش می یابد.
چنانچه با مطالعه این مقاله، علائم اختلالات شخصیت را در خود مشاهده کردید، اولین قدم مراجعه به روانپزشک و روانشناس متخصص و شروع درمان می باشد.
چنانچه اختلال شما درمان نشود به مرور زمان مشکلات جدی تری در زندگی تان به وجود خواهد آورد.
کلمات مرتبط :
درمان انواع اختلال شخصیت – اختلال شخصیت چیست – روانشناسی بالینی در غرب تهران – مرکز مشاوره در غرب تهران – بهترین مرکز مشاوره روانشناسی در غرب تهران – فاطمه رمضانی روانشناس بالینی
