روان پریشی به عنوان اختلالاتی در افکار و ادراکات فرد مشخص می شود که تشخیص واقعی و غیر واقعی را برای او دشوار می کند. این اختلالات اغلب به صورت دیدن، شنیدن و باور چیزهایی که واقعی نیستند یا داشتن افکار، رفتارها و احساسات عجیب و مداوم تجربه می شوند. در حالی که تجربه همه افراد متفاوت است، اکثر افراد بر این باورند که روان پریشی ترسناک و گیج کننده است.
روان پریشی یک علامت است، نه یک بیماری، و شایع تر از آن چیزی است که فکر می کنید، بطوری که از هر ۱۰۰ نفر ، ۳ نفر در طول عمر خود ممکن است دوره های این اختلال روانی را تجربه کند.
روان پریشی اولیه یا اپیزود اول (FEP) به زمانی اشاره دارد که فرد برای اولین بار نشانه هایی از شروع قطع ارتباط با واقعیت را نشان می دهد. اقدام سریع برای ارتباط یک فرد با درمان مناسب در طول اپیزود اولیه یا FEP می تواند زندگی را تغییر دهد و آینده آن فرد را به طور اساسی تغییر دهد.
علائم روان پریشی
روان پریشی اولیه یا FEP به ندرت ناگهانی ایجاد می شود. معمولاً یک فرد تغییرات تدریجی و غیر اختصاصی در افکار و ادراکات دارد، اما متوجه نمی شود که چه اتفاقی دارد می افتد. تشخیص علائم هشدار دهنده اولیه از رفتار نوجوانان یا بزرگسالان جوان دشوار است. اگرچه چنین علائمی نباید دلیلی برای هشدار باشند، اما ممکن است نشان دهنده نیاز به ارزیابی توسط روانپزشک یا روانشناس باشد.
تشویق افراد برای کمک گرفتن برای این اختلال روانی در مراحل اولیه مهم است. خانواده ها اغلب اولین کسانی هستند که علائم اولیه را مشاهده می کنند و اولین کسانی هستند که به موضوع جستجوی درمان می پردازند. با این حال، تمایل فرد به پذیرش کمک اغلب با هذیان، ترس، انگ و احساس بی قراری پیچیده می شود. در این مورد، خانواده‌ها می‌توانند شرایط را به شدت دشوار ببینند، اما استراتژی‌هایی وجود دارد که به تشویق فرد برای کمک گرفتن کمک می‌کند.
دریافت سریع کمک بسیار مهم است زیرا درمان زودهنگام بهترین امید را برای بهبودی با کند کردن، توقف و احتمالاً معکوس کردن اثرات روان پریشی فراهم می کند.
علائم هشدار دهنده اولیه شامل موارد زیر است:
- کاهش نگران کننده نمرات یا عملکرد شغلی
- مشکل در تفکر واضح یا تمرکز
- بدگمانی یا ناراحتی از دیگران
- کاهش در مراقبت از خود یا بهداشت شخصی
- گذراندن زمان به تنهایی بیش از حد معمول
- احساسات شدید و نامناسب یا عدم احساس
ارزیابی فیزیکی و عصبی می تواند به یافتن مشکل کمک کند. یک متخصص سلامت روان (روانشناس یا روانپزشک) که یک ارزیابی روانشناختی انجام می دهد می تواند تعیین کند که آیا یک وضعیت سلامت روان درگیر است یا خیر و در مورد مراحل بعدی صحبت کند. اگر روان پریشی نشانه یک وضعیت سلامت روانی باشد، اقدام زودهنگام به حفظ مسیر زندگی کمک می کند.
علائم اصلی
توهم دیدن، شنیدن یا احساس چیزهایی است که وجود ندارند، مانند موارد زیر:
- شنیدن صداها (توهمات شنوایی)
- احساسات عجیب و غریب یا احساسات غیر قابل توضیح
- مشاهده اجمالی از اشیا یا افرادی که در آنجا نیستند
هذیان ها باورهای قوی ای هستند که با فرهنگ فرد سازگار نیستند، بعید به نظر می رسند که درست باشند و ممکن است برای دیگران غیرمنطقی به نظر برسند، مانند موارد زیر:
- نیروهای خارجی باورمند کنترل کننده افکار، احساسات و رفتارها هستند
- اعتقاد به اینکه اظهارات، رویدادها یا اشیاء بی اهمیت دارای معنا یا اهمیت خاصی هستند
- فکر می کنید قدرت های خاصی دارید، در یک ماموریت خاص هستید یا حتی خدا هستید.
دلایل روان پریشی
متخصصان بر این باورند که نوجوانان و بزرگسالان جوان به دلیل تغییرات هورمونی در مغزشان در دوران بلوغ در معرض افزایش خطر ابتلا به یک دوره روان پریشی هستند.
عوامل متعددی که می توانند در ایجاد این اختلال روانی نقش داشته باشند:
- ژنتیک بسیاری از ژن‌ها می‌توانند در ایجاد روان‌پریشی نقش داشته باشند، اما فقط به این دلیل که یک فرد دارای ژن است، به این معنا نیست که او این اختلال روانی را تجربه خواهد کرد.
- ضربه. یک رویداد آسیب زا مانند مرگ، جنگ یا تجاوز جنسی می تواند یک دوره اختلال روانی ایجاد کند. نوع تروما و سن فرد بر اینکه یک رویداد آسیب زا منجر به روان پریشی شود، تأثیر می گذارد.
- دیگر مشکلات سلامت روان. گاهی اوقات روان پریشی نشانه شرایطی مانند اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو، اختلال دوقطبی یا افسردگی است.
- مصرف مواد. استفاده از ماری جوانا، ال اس دی، آمفتامین ها و سایر مواد می تواند خطر بروز این اختلال روانپزشکی را در افرادی که از قبل آسیب پذیر هستند افزایش دهد.
- بیماری یا آسیب جسمی. آسیب‌های مغزی، تومورهای مغزی، سکته مغزی، اچ‌آی‌وی و برخی بیماری‌های مغزی مانند پارکینسون، آلزایمر و زوال عقل گاهی می‌توانند باعث این اختلال شوند.
روشهای درمان
درمان زودهنگام روان پریشی، به ویژه در دوره اول، به بهترین نتایج منجر می شود.
درمان شامل روان درمانی و دارو درمانی است. چندین نوع درمان با موفقیت به افراد کمک کرده است تا کنترل وضعیت خود را یاد بگیرند. علاوه بر این، دارو علائم را هدف قرار می دهد و به کاهش تأثیر آنها کمک می کند.
کلمات مرتبط :
درمان اختلالات روحی – مرکز روانشناسی در جنت آباد – بهترین کلینیک مشاوره روانشناسی در غرب تهران – مشاوره ازدواج در غرب تهران – مرکز روانشناسی خوب در غرب تهران – مرکز مشاوره روانشناسی سپید
